Na wschód od Rzymu rozpoczyna się region dziki i zaskakująco mało popularny. To Abruzja - malownicza kraina, w której znajdziemy włoską podróżniczą esencję. Jest to miejsce, gdzie poza piaszczystymi i kamienistymi plażami, ciepłym morzem na wybrzeżu Costa Dei Trabocchi odkrywamy zarówno górski krajobraz Apeninów - z najwyższym masywem Gran Sasso na czele, jak i jeziora o kolorze szmaragdowym. Ponadto lasy, w których można spotkać niedźwiedzie i węże. Abruzja - idealny region dla turystyki aktywnej - ekstremalny canyoning czy spokojne spływy kajakowe oraz długa, widokowa promenada wzdłuż morza dla pieszych i rowerzystów. A przede wszystkim - wyjątkowa regionalna kuchnia.
Zapraszam do relacji z krótkiej, ale zróżnicowanej włoskiej podróży z pięciolatkiem na pokładzie! :)
Poniższy wpis nie jest przewodnikiem, a raczej inspiracją - jak można zwiedzić ten region Włoch, co polecamy mniej lub bardziej :)
Abruzja - pogoda w czerwcu
Polecieliśmy z Krakowa do Pescary w pierwszej połowie czerwca. Pogoda słoneczna, temperatury do 34 stopni na wybrzeżu, nad jeziorem lekko poniżej 30, a w górach odmiennie - około 20 stopni i bardzo wietrznie. Woda w morzu ciepła, a plażowanie może zakończyć się poparzeniem przy wysokim wskaźniku UV, nawet przy protekcji kremami 50 SPF, także ostrożność zalecana.
Tutaj zaznaczę, że Abruzja jest obszarem aktywnym sejsmicznie, a trzęsienia ziemi są częstym zjawiskiem. Dlatego warto przed wyjazdem sprawdzić prognozy!
4 dni - nasz intensywny plan podróży
1 dzień (od ok 13.30 popołudniu):
Pescara lotnisko (bardzo przyjemne, małe, kompaktowe lotnisko) - odbiór auta i wyjazd
obiad w dobrej pizzerii w centrum Pescary
zameldowanie w wyjątkowym pensjonacie na wzgórzu z widokiem na miasto, góry i namiastkę krajobrazu toskańskiego - 3w1
basen w hotelu
pobyt na plaży w centrum Pescary, spacer promenadą + kolacja
Abruzja z lotu ptaka czyt. samolotu, czyli morze i lekko zaśnieżone góry
Nasz pensjonat na wzgórzu - jadalnia z widokiem na miasto, morze i nieco "toskańskie" pagórki
Widok - Pescara, pagórki jak w Toskanii i wysokie góry w oddali
Widokowy niemal prywatny basen :)
Plaża w centrum Pescary
Prawdziwie regionalna restauracja w Pescarze
Wieczorny spacer niemal pustą promenadą w Pescarze
2 dzień:
pobyt na malowniczej piaszczystej plaży w San Vito Chietino (Marina di San Vito) - ok 40 min autem z Pescary. To plaża z polecenia właścicielki naszego pensjonatu, Włoszki. Plaża chyba mniej turystyczna, dzika, głównie oblegana przez Włochów. Warto pamiętać, że na wschodnim wybrzeżu Włoch nad morzem słońce świeci tylko do południa, a popołudniu mamy słońce za sobą. Także nie zobaczymy pięknych zachodów słońca nad morzem jak na przykład nad naszym Morzem Bałtyckim.
popołudniowa przejażdżka rowerowa promenadą tzw. “autostradą rowerową Ciclovia Adriatica” wzdłuż wybrzeża Costa Dei Trabocchi (trasa o długości 52 km). Wypożyczalnia rowerowa zaraz po wyjściu z plaży. Rowery zardzewiałe i w średnim stanie technicznym, ale na 2 godziny prostej przejażdżki po asfalcie - do wytrzymania. Kawałek dalej są chyba lepsze wypożyczalnie, więc warto się przejść. Trasa wzdłuż wybrzeża Costa dei Trabocchi jest niezwykle widokowa, z wieloma, jak nazwa wskazuje, Trabocchi po drodze. Trabocchi to drewniane konstrukcje, które w przeszłości służyły do łowienia ryb bez wypływania w morze. Dzisiaj większość trabocchi zostało przekształconych w restauracje dla miłośników owoców morza, do których konieczne są podobno wcześniejsze rezerwacje, są kosztowne, ale zapewniają dobry widok i menu składające się głównie z owoców morza. My nie planowaliśmy wizyty w trabocco, ale być może przy kolejnej wizycie się skusimy.
Montesilvano - miasteczko ok 15 minut z Pescary. Kolacja w dobrej restauracji z pysznym Arrosticini.
Pobudka i nieziemski widok - miasto jak na dłoni
Śniadania w formie bufetu
Marina di San Vito
Trabocchi tuż przy plaży
Wyprawa rowerowa - po jednej stronie morze a po drugiej śródziemnomorska roślinność
Kolejne Trabocchi - jedno z wielu na wybrzeżu
Późno-wieczorne powroty
3 dzień:
ok godziny 10 wyjazd w góry, kierunek - apeniński płaskowyż Campo Imperatore (włoski Tybet), a dokładniej parking Piazzale di Campo Imperatore. Jest to teren Parku Narodowego Gran Sasso i Monti della Laga. To 2 godziny autem z Pescary. Droga, którą jechaliśmy nie była zbyt ciekawa ze względu na bardzo dużą ilość serpentyn ciągnących się nieustanie, to w górę, to w dół. Ilość zakrętów zniósł nawet źle nasz syn, który nie ma problemów z chorobą lokomocyjną. Jednak tę dosyć męczącą drogę rekompensuje widok gór, gdy w pewnym momencie całkowicie zmienia się krajobraz i wjeżdżamy w teren surowy, skalisty. To rozciągający się płaskowyż Campo Imperatore w scenerii wysokich gór masywu Gran Sasso, a w nim najwyższy szczyt Apeninów - Corno Grande (2912 n n.p.m.). Są tu szlaki i stoki narciarskie, z których niegdyś często korzystał Święty Jan Paweł II. Widoki wprost imponujące. Jazda już po płaskiej drodze, z szerokimi zakrętami, zatoczkami na odpoczynek, podziwianie widoków czy zrobienie zdjęcia. Po drodze setki motocyklistów udający się na przejażdżki, jako że to była niedziela, to Włosi mieli wolne. Po drodze spotkaliśmy też przebiegające nam drogę konie - sceneria wprost z filmu. Wjazd na parking lekko pod górę. A na górze temperatura ok 20 stopni i bardzo wietrznie. Natychmiast musieliśmy się przebrać, bo było chłodno. Przy parkingu stały też foodtrucki z regionalnymi przysmakami, czyli Arrosticini (szaszłyki z baraniny). Podjęliśmy próbę wejścia na szczyt, na którym znajduje się schronisko Rifugio Duca degli Abruzzi. Jednak wiatr urywał głowę dosłownie i niedaleko szczytu zawróciliśmy, co by nie stracić najmłodszego uczestnika naszej wyprawy :) Jednakże widoki już u podnóża szczytu były niewiarygodne.
Rocca Calascio - symbol Abruzji, miejsce, w którym kręcono m.in. filmy takie jak "Imię Róży" czy "Amerykanin" z Georgem Clooneyem. Dojazd - ok 50 minut z parkingu Campo Imperatore. Dojeżdżamy na parking, z którego trzeba iść kilka kilometrów pieszo pod górę lub kupić bilet na busa, który wyjeżdżał co około 20 minut. My wybraliśmy oczywiście tą drugą opcję, bo tutaj temperatura zmieniła się z 20 stopni na 34 stopnie, niezły szok. Trasa pod górę w takim upale z dzieckiem odpada. Tylko nieliczni zdecydowali się na wędrówkę w taką pogodę. Na górze ruiny najwyższego włoskiego zamku, niegdyś twierdzy. Z busa do samego zamku krótki ok 15-minutowy spacer. Było upalnie i miejscowo bardzo wietrznie.
Ciekawostki: Roca Calascio położona na 1460 m n.p.m. to ruiny największej twierdzy w Apeninach. Budowę rozpoczęto w X wieku, z kamienia i muru. Przy czy łatwo zauważyć, że zamek zbudowany jest u podstaw z wyraźnie większych kamieni niż jej górna połowa. Miało to służyć właśnie celom obronnym. Choć sama twierdza nie została nigdy sprawdzona w bitwie. To ogromne trzęsienie ziemi w 1461 roku poważnie uszkodziło Roca Calascio, które nie zostało już odbudowane. Poniżej twierdzy znajduje się mały ośmiokątny kościół Santa Maria delle Pieta zbudowany w XVII wieku.kolacja w Pescarze - regionalne przysmaki i desery
Droga do "innego świata" - w abruzyjskie góry - Apeniny
Wjechaliśmy do innej krainy i nie zawracamy :)
Kadr filmowy - przebiegające przez drogę konie, wow!
Kamienie, zieleń i śnieg - 3 w 1
Foodtruck na parkingu
Arrosticini z frytkami
Droga pod górę w stronę schroniska i trudne wietrzne warunki
Dla takich widoków było warto tu przyjechać i wspinać się pod górę
Krajobrazy po drodze do Roca Calascio
Kościół Santa Maria delle Pieta
Ruiny Roca Calascio
4 dzień:
basen - wakacje poza sezonem mają wiele zalet - m.in. to, że w naszym pensjonacie poza nami nie było tego dnia nikogo i basen mieliśmy na wyłączność. Od drugiej połowy czerwca hotel podobno jest już pełny.
plaża w Francavilla al Mare - 10 minut z naszego pensjonatu. Pobyt na plaży z założenia był krótki (2h), bo mieliśmy już bardzo poparzoną skórę po pierwszym plażowaniu, całokształcie słońca i wiatru. Niestety dobry krem 50 SPF nie zadziałał tym razem, może ze względu na wysoki wskaźnik UV - ok 9 tamtego dnia ;/ A ponieważ potrzebowaliśmy parasola, to musielismy skorzystać z plaży płatnej i tu byliśmy świadkami włoskiego absurdu - pomimo że praktycznie wszystkie leżaki były wolne (to był poniedziałek, Włosi w pracy), Pan chciał dać nam ostatni rząd daleko od plaży, twierdząc, że reszta jest zajęta, ostatecznie dał nam leżak obok jedynej rodziny na tej plaży, więc przez 2h choć nikt inny w tym czasie nie przyszedł, taką właśnie mieliśmy miejscówkę. Bez znaczenia już - i tak byliśmy głównie w morzu.
Lago di San Domenico i Lago di Scanno - 1 godzina z Pescary. Cudowna wycieczka do krainy niedźwiedzi i węży i kto wie czego jeszcze… Spacer mostem do zbudowanej w XIII wieku średniowiecznej pustelni Świętego Dominika (zniszczonej i aktualnie odbudowanej), przejście wokół jeziora może okazać się niebezpieczne, gdyż spotkaliśmy zielonego węża. A i wszędzie są tablice, że w tamtejszych lasach mieszkają niedźwiedzie. Niedźwiedzi akurat nie widzieliśmy. Ani wilków, które też podobno mieszkają w tych dzikich terenach. Z nad Lago di San Domenico pojechaliśmy 10 minut dalej nad Lago di Scanno. Urocze widoki, czasami wręcz egzotyczne, zwłaszcza, gdy tafla wody jeziora zmieniała odcień koloru na szmaragdowy. Dla tych, którzy mieliby ochotę na bardziej ekstremalne sporty, to na rzece Tirino są organizowane spływy kajakowe. My nie skorzystaliśmy tym razem, choć na pewno doświadczenie niezapomniane. Link do strony: https://canoasultirino.it/
kolacja w Pescarze
Basen z widokiem na miasto, wzgórza i góry
Plaża w Francavilla al Mare
Lago di San Domenico
Droga do niegdyś pustelni Św. Dominika
Lago di Scanno
Majestatyczna droga przez góry
Poniżej średniowieczne miasteczka
Siatkówka na plaży
Tenis ziemny przy promenadzie w Pescarze
Siłownia z widokiem na morze
Jeden z wielu placów zabaw, na którym dzieci się bawią do późnych godzin wieczornych
5 dzień:
basen
szybka pizza + wyjazd na lotnisko i do Krakowa
Kuchnia Abruzji
Co koniecznie trzeba zjeść będąc w Abruzji?
Oczywiście podczas naszego wyjazdu nie zjedliśmy absolutnie wszystkiego, ale są regionalne pyszności, których skosztowaliśmy i dzielę się nimi poniżej:
Arrosticini - szaszłyki z baraniny lub jagnięciny. Dobrze przyprawione małe kawałki mięsa wypiekane na grillu w kształcie rynny, następnie nabijane na cienkie drewniane szpikulce. To bardzo tradycyjne danie regionalne.
Chitarra alla Teramana - makaron o porowatej teksturze (uzyskiwanej dzięki narzędziu do jego produkcji przypominającemu gitarę, stąd taka nazwa) + sos ragu - na bazie wołowiny i wieprzowiny, warzyw (marchew, seler, cebula) + pomidory + małe mięsne pulepciki. Danie posypuje się serem Parmigiano-Reggiano lub Pecorino.
Pecora alla callara - tradycyjne danie z baraniny. Słowo "callara" pochodzi od miedzianego kotła, w którym to danie jest gotowane często nad otwartym ogniem. Danie ma długą i ciekawą historię, która wywodzi się z tradycji transhumancji, czyli sezonowego przemieszczania się pasterzy z owcami.
Agnello nostrano - lokalna baranina wysokiej jakości.
Pallotte cacio e ove - tradycyjne danie składające się z kulek sera i jajek, smażonych i podawanych w sosie pomidorowym. Danie jest dowodem na to, że proste składniki można zamienić w pyszny posiłek.
6. Tagliata di Picanha di Manzetta Abruzzese - tagliata z wołowiny podana z rukolą i serem Grana Padano.
7. Roll di maiale nostrano - rolada z regionalnej wieprzowiny podana z serem i pieczarkami.
8. Bruschette miste
9. Pizza
Co więcej można robić w Abruzji?
Przyznaję, że w ciągu 4 dni naszej podróży, pomimo i tak napiętego planu, nie byliśmy absolutnie wszędzie. Postawiliśmy na poznawanie regionu geograficznego - góry, morze, jeziora itp. Tym razem nie zwiedzaliśmy typowo włoskich miasteczek jak Pacentro czy Sulmona. Pozostawiamy jeszcze co nie co do odkrycia przy kolejnej podróży.
Dla fanów sportów ekstremalnych - Abruzja to idealny region do uprawiania sportu o nazwie Canyoning (kanioning) - podróż przez kaniony. Jest to aktywność, która łączy w sobie elementy trekkingu, wspinaczki, pływania, skakania do wody czy raftingu w malowniczych kanionach. Popularne lokalizacje do canyoningu w Abruzji to: Park Narodowy Majella, Gran Sasso i Monti della Laga. Warto skontaktować się z firmą, która organizuje takie wycieczki oraz wynająć przewodnika.
Canoeing nad rzeką Trino - spływy kajakowe. Strona: https://canoasultirino.it/
Średniowieczne miasteczka takie jak Ortona, Vasto, Pennadomo, Pacentro, Sulmona, Barrea, Citta Sant Angelo, Silvi czy Roccascalegna.
Manoppello - miasteczko, w którym znajduje się całun Chrystusa.
Inne plaże przy Costa dei Trabocchi - Punta Aderci, plaża Le Morge w Torino di Sangro (podobno najlepsza plaża dla rodzin z dziećmi na całym wybrzeżu).
Restauracje - nasze rekomendacje
Ristorante Fattoria Galasso - dobra restauracja w Pescarze - regionalne jedzenie + elegancki domowy wystrój.
Vinarrosto Osteria Abruzzese, Brace Arrosticini - dobra restauracja w Montesilvano, regionalne przysmaki, dobre tiramisu, stoliki w środku i na zewnątrz.
Coce - Brace e Cucina d’Abruzzo - restauracja w Pescarze. Jednak tego dnia w środku było dosyć gorąco i głośno, a stoliki na zewnątrz były zarezerwowane. W niedzielę wiele restauracji było zamknięte, co dziwne.
Summa Centrale - bardzo dobra pizzeria w centrum Pescary. Jedliśmy w niej pizzę aż 3 razy :)
Podsumowanie
Abruzja zaskoczyła nas swoją różnorodnością i zdecydowanie przewyższyła nasze oczekiwania. Morze, plaża, jeziora, góry, kaniony - wszystko w jednym miejscu. Właśnie z tego powodu flaga Abruzji ma w sobie trzy kolory - biały, zielony i niebieski. Biały symbolizuje zaśnieżone góry, zielony - wzgórza i parki, a niebieski - morze Adriatyckie. Wspaniała oryginalna regionalna kuchnia. To z Abruzji pochodzi wielu wyśmienitych światowych degustatorów. Mnóstwo aktywności na świeżym powietrzu, na łonie natury - wycieczki piesze, rowerowe, spływy kajakowe, czy ekstremalny canyoning. W Pescarze przy plaży znajdziecie różne sportowe atrakcje jak tenis ziemny, plażowa siatkówka oraz siłownia. A dla dzieci place zabaw na piasku z szumem morza w oddali. My jesteśmy zachwyceni Abruzją, a Ty? :)
Jeśli udało wam się dotrzeć aż tu, to zaznaczcie, proszę, czy post wam się podoba. Dla mnie to informacja, czy treści, które zamieszczam, mogą być przydatne, a to co robię ma sens. Dzięki! :)